Soorten katheters en hun eigenschappen: van couvelaire tot latex en siliconen

Wanneer iemand niet (goed) kan urineren, kan een katheter uitkomst bieden. Er bestaan verschillende soorten katheters met elk hun eigen toepassingen, materialen en eigenschappen. Denk aan eenmalige katheters, verblijfskatheters en gespecialiseerde varianten. In deze blog bespreken we de meest voorkomende soorten, materialen, gebruiksduur en hulpmiddelen zoals fixatiepleisters voor katheters.

Waar moet je op letten bij het kiezen van katheters?

De eerste vraag bij het kiezen van een katheter is hoe lang deze moet blijven zitten. Voor kort gebruik volstaat vaak een eenmalige katheter of een latex verblijfskatheter, zoals de verblijfskatheter Securdrain 2-weg latex nelaton CH12, terwijl bij langdurige katheterisatie meestal gekozen wordt voor siliconen.

Daarnaast maakt het uit of de katheter voor een man of vrouw bestemd is. Mannen hebben doorgaans een lengte van veertig centimeter nodig, vrouwen twintig centimeter. Ook de diameter is belangrijk. Deze wordt aangegeven in Charrière-maten (CH), meestal variërend van CH8 tot CH28. Bij verblijfskatheters speelt daarnaast de balloninhoud een rol, vaak 5–15 ml of 15–30 ml, afhankelijk van het gebruik en het comfort.

Ook de vorm van de kathetertip kan bepalend zijn. De Nelaton-tip is recht en afgerond, terwijl de Tiemann-tip een lichte buiging heeft. Die laatste wordt vooral gebruikt bij mannen, omdat hij makkelijker de natuurlijke bocht van de plasbuis volgt. Voor vrouwen bestaat ook een Tiemann-uitvoering, maar deze is wat korter. Wil je meer weten over katheters? Lees dan ook eens ons andere blog. 

Eenmalige katheters

Een eenmalige katheter wordt gebruikt om de blaas kortstondig te legen en wordt daarna direct verwijderd. Ze zijn meestal gemaakt van PVC en worden glad gemaakt met gel of steriel water, zodat het inbrengen soepel gaat. Eenmalige katheters zijn geschikt voor zelfkatheterisatie en zijn verkrijgbaar in diverse uitvoeringen, waarvan sommige direct gebruiksklaar zijn.

Verblijfskatheters

Wanneer katheterisatie langer nodig is, wordt een verblijfskatheter toegepast, zoals verblijfskatheter HEKURA 2-weg siliconen nelaton CH18. Deze heeft minimaal twee kanalen: één voor het afvoeren van urine en één voor het vullen van de ballon, die de katheter op zijn plaats houdt. De ballon wordt gevuld met water en tien procent glycerine om leegloop te voorkomen.

De katheter wordt aangesloten op een urineopvangzak. Overdag is dat vaak een beenzak, die met een fixatiepleister of elastische band wordt bevestigd. ’s Nachts wordt meestal een grotere nachtzak gebruikt. Voor tijdelijke afsluiting kan een katheterstop of katheterklem worden ingezet. Soms worden complete kathetersets geleverd, denk bijvoorbeeld aan eenmalige katheterset Actreen Glys Set nelaton 25cm CH16, inclusief alle benodigde hulpmiddelen.

Speciale katheters: couvelaire, Tiemann en dubbele ballon

Een bijzondere variant is de couvelaire katheter, die een stompe tip heeft met meerdere zijopeningen. Dit ontwerp voorkomt beschadiging van de blaaswand en maakt de katheter geschikt voor gebruik bij bloedstolsels of na operaties, vaak in combinatie met een spoelsysteem.

De Tiemann katheter heeft, zoals eerder genoemd, een gebogen tip en wordt vooral gebruikt bij mannen met plasbuisvernauwingen. Ook voor vrouwen bestaat een Tiemann-uitvoering, die korter is maar hetzelfde buigprincipe heeft.

Materialen en verblijfsduur: latex of siliconen

Het materiaal van de katheter bepaalt deels de gebruiksduur. Een latex katheter is flexibel en relatief voordelig, maar geschikt voor maximaal één week. Dit heeft te maken met de kans op allergische reacties, huidirritatie en verstopping door aanslagvorming.

Een siliconen katheter, zoals de verblijfskatheter Uromed 2-weg siliconen couvelair CH18, is daarentegen geschikt voor langdurig gebruik, vaak tot twaalf weken. Siliconen zijn hypoallergeen. Ze veroorzaken minder snel irritatie en hoeven minder vaak te worden gewisseld, wat het risico op infecties verkleint. Het enige nadeel is dat siliconen iets minder flexibel zijn, maar dit weegt voor veel patiënten niet op tegen de voordelen.

Twee- en drieweg katheters

Verblijfskatheters zijn er in twee- en drieweguitvoeringen. Een tweeweg katheter heeft één kanaal voor urineafvoer en één voor ballonvulling. Een drieweg katheter heeft een extra kanaal voor continue of regelmatige blaasirrigatie, bijvoorbeeld na operaties of bij aanwezigheid van bloed in de urine.

Permanente katheter bij mannen en vrouwen: wat je moet weten

Soms is langdurige of zelfs permanente katheterisatie nodig. Een permanente katheter is vrijwel altijd van siliconen en wordt regelmatig gecontroleerd op verstopping en infecties. Bij mannen wordt in sommige gevallen gekozen voor een uitvoering met Tiemann-tip om het inbrengen te vergemakkelijken.

Katheterhulpmiddelen

Naast de katheter zelf zijn er diverse hulpmiddelen die het gebruik veiliger en comfortabeler maken. Fixatiepleisters voor katheters voorkomen dat de katheter verschuift, terwijl een katheterstop of katheterklem kan worden gebruikt voor tijdelijk afsluiten. Verder zijn er urineopvangzakken in verschillende maten, van compacte beenzakken tot ruime nachtzakken.

Of het nu gaat om een kortdurende oplossing zoals een latex verblijfskatheter of een langdurige siliconen katheter: het juiste type kiezen is belangrijk voor comfort en veiligheid. Daarbij spelen gebruiksduur, geslacht, maatvoering, materiaal en eventuele speciale toepassingen allemaal een rol. In ons assortiment vind je diverse soorten verblijfskatheters, eenmalige katheters, kathetermaterialen en bijbehorende hulpmiddelen. Wil je nog meer informatie over katheters of heb je nog vragen na het lezen van deze blog? Neem dan contact op met jouw Accountmanager of onze Customer Service, via 0570 - 63 40 71 of info@fvdvooren.nl.