Norovirus voorkomen: hygiëne tips voor de zorg

Het norovirus staat bekend als de veroorzaker van buikgriep. Het is zeer besmettelijk en kan zich razendsnel verspreiden in verpleeghuizen, woonzorgcentra en kleinschalige woonvormen. Voor zorgmedewerkers is het daarom essentieel om goede Norovirus  hygiëne toe te passen. Met de juiste routines en beschermingsmiddelen kunnen we uitbraken beperken en bewoners en collega’s beschermen.

Wat is het norovirus?

Het norovirus is een virus dat buikgriep veroorzaakt. Veelvoorkomende klachten zijn (bron thuisarts.nl):

• heftig braken,
• diarree,
• krampende buikpijn,
• misselijkheid,
• koorts
• hoofdpijn

De klachten duren meestal 2 tot 3 dagen, maar in zorginstellingen kan het virus veel sneller rondgaan omdat bewoners vaak kwetsbaarder zijn. Meer info: Thuisarts, buikgriep door norovirus

Hoe raak je besmet met het norovirus?

Het norovirus verspreidt zich via:

• Direct contact: handen schudden of aanraken.
• Besmette oppervlakken: deurklinken, tilliften, nachtkastjes.
• Voeding of drinken dat met het virus in aanraking is gekomen.
• Druppels bij braken die in de lucht terechtkomen.

5 praktische tips voor zorgmedewerkers

Een goede Norovirus hygiëne vraagt om een combinatie van persoonlijke bescherming en consequente schoonmaakroutines.

1. Handhygiëne is prioriteit 

Handen wassen is de belangrijkste maatregel om verspreiding van het Norovirus te voorkomen. Het Samenwerkingsverband Richtlijnen Infectiepreventie (SRI), die sinds 2017 de Nederlandse Werkgroep Infectiepreventie (WIP) heeft vervangen, heeft verschillende richtlijnen over handhygiëne op haar website geplaatst voor iedereen die werkzaam is in de zorgdomeinen medisch specialistische zorg, langdurige zorg en publieke gezondheidszorg. 

Handen met zeep wassen

• Was de handen altijd met water en zeep, ook na het dragen van handschoenen.
• Gebruik voor een grondige reiniging producten zoals de Sterillium med en de Desderman Care, wat mooie vervangers zijn voor de Hibiscrub clean up bottle die niet meer verkrijgbaar is.
• Droog de handen zorgvuldig af met papieren handdoekjes, zodat bacteriën en virussen zich niet via vocht kunnen verspreiden.

“Het is niet altijd voldoende om alleen standaard handwasprocedures te volgen waarbij je je handen met zeep wast. Extra maatregelen zijn in bepaalde situaties aan te raden” – zorgconsulent F. vd Vooren.

In deze 3 situaties onderneem je extra maatregelen

Volgens de SRI-richtlijnen is het niet altijd voldoende om alleen standaard handwasprocedures te volgen. Extra maatregelen zijn aan te raden in de volgende situaties:

1. Na direct contact met Norovirus besmet materiaal, zoals braaksel of ontlasting. In dat geval moet je de handen extra grondig wassen en desinfecteren.
2. Voor en na het bereiden van voedsel in zorginstellingen of huishoudens met kwetsbare personen.
3. Bij zichtbaar vervuilde handen. Zelfs een kort contact met vuil of lichaamsvloeistoffen betekent dat je handen eerst goed met water en zeep moet reinigen voordat je eventueel een handdesinfecterend middel gebruikt.

Tijdens uitbraken in zorginstellingen: het SRI adviseert frequentere handhygiëne, het gebruik van handschoenen én, indien nodig, alcoholische handgels naast zeep om de verspreiding van het virus verder te beperken.

2. Gebruik beschermingsmiddelen correct

Bij verzorgende handelingen is het belangrijk om altijd persoonlijke bescherming zoals wegwerphandschoenen en schorten te dragen. Gooi deze materialen direct na gebruik weg in een afgesloten afvalbak om besmetting te voorkomen. Voor het veilig en hygiënisch schoonmaken van hulpmiddelen kan bijvoorbeeld oppervlaktedesinfectie Mikrozid Universal Green Line worden ingezet, zodat medewerkers zonder risico contact kunnen maken met besmette oppervlakken. Let er bij de uitvoering van maatregelen of bij de aanschaf van producten altijd op dat je het protocol van jouw instelling opvolgt.

3. Werk van schoon naar vies

Werk ook van schoon naar vies: voer altijd eerst schone handelingen uit (zoals schone kleding aantrekken) en daarna pas de “vieze” (zoals ontlasting opruimen). Verwissel tussendoor handschoenen en desinfecteer je handen.

4. Schoonmaken en desinfecteren

Elke instelling heeft zijn eigen protocol voor schoonmaken en desinfecteren in periodes waarbij virussen, zoals het Norovirus, de kop opsteken. Het schoonmaken van oppervlakken en contactpunten komt hier veel in voor. Bijvoorbeeld deurklinken, kranen en toiletbrillen, moeten meerdere keren per dag grondig worden schoongemaakt. Gebruik hiervoor desinfectiemiddelen op basis van chloor of alcohol waar dit mogelijk is. Voor grotere schoonmaakacties is het praktisch om gebruik te maken van chloortabletten, zoals Chloortablet Actisan, Chloortablet Suma Tab of Chloortablet Tana. Op die manier kan er efficiënt gewerkt worden en is er altijd voldoende voorraad beschikbaar.

5. Goede ventilatie

Zorg voor frisse lucht in kamers en gemeenschappelijke ruimtes. Dit beperkt de verspreiding van virusdeeltjes bij braken.

Praktische tips voor teams

Tijdens een uitbraak kan het helpen om één medewerker in te zetten voor de zorg van zieke bewoners, zodat de kans op verdere verspreiding beperkt blijft. Daarnaast is het belangrijk dat ook bewoners en bezoekers regelmatig hun handen wassen. Tot slot draagt goede ventilatie van kamers en gemeenschappelijke ruimtes bij aan een gezondere en veiligere omgeving.

Advies op maat nodig?

Heb je vragen over het toepassen van Norovirus hygiëne of wil je weten welke producten het beste aansluiten bij jouw zorgpraktijk? Neem gerust contact op. Wij denken graag met je mee en geven persoonlijk advies, zodat jij en je team goed voorbereid zijn om besmettingen te voorkomen en bewoners optimaal te beschermen.

Veelgestelde vragen (FAQ)

Wat is het verschil tussen noro en buikgriep?

Het norovirus is één van de virussen die buikgriep veroorzaakt. Niet elke buikgriep wordt dus door het norovirus veroorzaakt, maar het norovirus is wel de meest voorkomende boosdoener, vooral in zorginstellingen. 

Hoe lang blijft het norovirus besmettelijk?

Besmette personen kunnen nog tot 2 weken na herstel virus uitscheiden. Daarom is goede hygiëne extra belangrijk, ook na het verdwijnen van de klachten.

Wat helpt tegen norovirus?

Er bestaat geen medicijn tegen het norovirus: klachten verdwijnen meestal vanzelf binnen enkele dagen. De sleutel ligt in juiste Norovirus hygiëne, zoals zorgvuldig handen wassen, het dragen van handschoenen en het regelmatig schoonmaken van oppervlakken. Door deze maatregelen te volgen, wordt de kans op verspreiding sterk verkleind.

Wat is een alternatief voor hibiscrub?

Voor een effectieve handreiniging kun je producten gebruiken zoals Sterillium med of Desderman Care. Deze zijn prima vervangingen voor de Hibiscrub clean up bottle, die tegenwoordig niet meer verkrijgbaar is. Wil je grote oppervlakten schoonmaken, dan kun je gebruikmaken van chloortabletten.